اندیشکده بین المللی فرهیخت

آقایان مسئول اقتصادی استان و استانداری کلاهتون رو بالاتر بذارید لطفاً. فاجعه آتش سوزی در گمرک اسلام قلعه یعنی نمره صفر به مسئولان اقتصادی و مدیریت بحران هر دو طرف هم طرف خراسان رضوی و هم طرف افغانستانی . از مسئولان اقتصادی در استان و استانداریش گرفته تا اتاق بازرگانی و اداره های صنایع و دارایی و بیمه و گمرک و فرمانداری و بخشداری و اینها، متأسفانه ۵۰ نفر کشته شدند یعنی ۵۰۰ خانواده داغدار شدند و حدود ۵۰۰ تانکر و کامیون و کلاً ۵۰ میلیون دلار در آتش بی تدبیری شماها دود شد رفت هوا! یعنی چی که ما تو همایشهای اقتصادی مشترک با افغانستانی ها به اونها گوشزد کرده بودیم که وضعیت گمرک اسلام قلعه خوب نیست و خطرناکه و حالا این فاجعه یه درس عبرت و یه تلنگر خوبی شد برای هم طرف ایرانی و هم طرف افغانستانی؟! آیا صرف گفتن این تذکرها کافی بود؟ شما حقوق میگیرید که فقط تذکر بدید و بعد بگید درس خوبی برای طرفین بود؟ تلنگر خوبی شد برای ما؟ اگه یکی از این کشته شده ها از اقوام نزدیک خودتون بود، بازم میگفتید تلنگر خوبی بود؟ پس چرا علاج واقعه رو قبل وقوع نکردین؟ وقتی میدونستید که ۹۰ درصد ماشین های عبوری، تانکرهای سوخت هستن، چرا طرف افغانستانی رو مجبور نکردید که صف اونا رو از باقی جدا کنن؟ اونجا خاک ایران نبود و دستتون بسته ولی همین قدر هم عرضه نداشتید راننده های این طرفی رو مجبور به داشتن حداقل یک کپسول آتش نشانی کنید که اگه هر کامیون و تانکر لااقل یه کپسول داشت فقط یکی دو تا کامیون و تانکر می سوخت و خود راننده ها می تونستند از شیوع آتش سوزی تا حد زیادی جلوگیری کنن؟ همین کار ساده هم ازتون بر نیومد؟ یا لااقل سقفی برای عبور کامیونها میذاشتید مثلا ۵۰ تا در روز! چرا باید ۵۰۰ تا ماشین که ۴۵۰ تاش تانکر سوخت هست کنار هم باشن و در آتش بی کفایتی و بی عرضگی شماها بسوزن؟ اگه خدای نکرده مشابه همین اتفاق وحشتناک تو گمرک دوغارون خودمون بیفته که روزانه چهار هزار مسافر توش رفت و آمد میکنن اون موقع چه خاکی به سرتون می کردید که حتی یه ایستگاه آتش نشانی ثابت هم مرز نداره و فقط یه آمبولانس فکسنی داره؟ ایا فاجعه آتش سوزی در گمرک بندری لبنان درس خوبی براتون نبود که قبلا درس بگیرید و منتظر تلنگر اسلام قلعه نمونید؟ حالا بارهای تجار که امیدواریم بیشترش بیمه باشه و تاحدودی خسارت هاشون رو بهشون بیمه بده و بیمه هم دیر کنه فقط در یک تجارت ضرر دیدن و با بعدی ها جبران می کنن ولی بنده های خدای راننده ها چه کنند که از دار دنیا فقط یه کامیون یا تریلی یا داشتند و سرمایه یه عمرشون در یه لحظه در آتش ندانم کاری شماها مسئولان بی کفایت ایرانی و افغانستانی سوخت و حالا ۳ روز پس از حادقه فقط شماها بلدید ممنوع کنید رفت و آمد از این مرز رو؟ پس قبلش چرا ممنوع نکردین؟ حتما باید عده ای بمیرن تا شماها درس عبرت بگیرید؟ واقعا برای همه تون متأسفم.  

آتش‌سوزی گسترده در تاسیسات گمرک اسلام‌قلعه افغانستان درسی برای دست‌اندرکاران مدیریت امور مرزی است، زیرا عبرت‌آموزی از این حادثه با اتخاذ تصمیم‌های اجرایی بهنگام، به تدابیر پیشگیرانه برای جلوگیری از رخدادهای مشابه خواهد انجامید. ساعت ۱۳ روز ۲۵ بهمن ماه آتش‌سوزی وسیعی در تاسیسات گمرکی اسلام‌قلعه افغانستان واقع در نقطه مقابل گمرک مرزی دوغارون شهرستان تایباد در شرق خراسان رضوی رخ داد که انفجار اولیه بخاطر حضور تانکرهای حامل سوخت و گاز در منطقه سبب دهها انفجار پی در پی و گسترش سریع آتش شد.
۴۰ هکتار زمین در جریان این حادثه طعمه حریق سرکش، سنگین و به سرعت پیشرونده شد که بر اساس ارزیابیهای اولیه مقامات محلی افغانستان به نابودی صدها دستگاه تانکر حمل سوخت و خودروهای باربری مملو از انواع کالاهای صادراتی و دهها میلیون دلار خسارت انجامید.
هرچند هنوز میزان دقیق خسارات ارزیابی نشده اما ظاهر امر گویای از بین رفتن میلیاردها ریال کالا و سوخت و سرمایه صدها بازرگان و تاجر افغانستانی و ایرانی است که تبعات ناشی از آن برای مدتی نامعلوم همه مراودات و فعالیتهای بازرگانی را در این منطقه مهم تجاری متوقف خواهد کرد.
دوغارون اصلی ترین گذرگاه مرزی ایران و افغانستان و شاهراه اصلی تجارت خارجی خراسان رضوی با کشور افغانستان و آسیای میانه است. حدود ۵۰ درصد از حجم مبادلات تجاری و صادرات خراسان رضوی از طریق مرز دوغارون صورت می‌گیرد.

افغانستان نخستین شریک اقتصادی خراسان رضوی است. 

تا پیش از فاجعه اسلام‌قلعه روزانه هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع خودروهای سنگین باربری هزاران تن کالای صادراتی و ترانزیتی را از طرق گذرگاه و گمرک مرزی دوغارون منتقل می‌کردند.
این در حالی است که پیش از این مسوولان و بازرگانان تاکید داشتند ساختار و کم و کیف فیزیکی و ایمنی تاسیسات خدمات تجاری و گمرکی دوغارون و همچنین نقطه مقابل آن در خاک افغانستان یعنی اسلام‌قلعه فاقد تناسب لازم با حجم مراودات گسترده بازرگانی، صادرات، واردات و ترانزیت بین‌المللی آنها است.
مرز دغارون - اسلام‌قلعه به همین خاطر بطور مکرر با گره ترافیکی طولانی مدت صدها دستگاه کامیون و تانکر و تجمع ناایمن آنها با هزاران تن بار تجاری ارزشمند و انواع سوخت قابل اشتعال و انفجار مواجه بوده است.
بخش اعظم این معضل ناشی از فقر شدید و نبود کمترین زیرساختهای امور خدماتی و ایمنی نه تنها برای خودروها و کالاها بلکه برای رانندگان و مسافران معطل یا در حال گذر از اسلام‌قلعه است که اینک به نظر می‌رسد همان اندک نیز نابود شده بطوری که شنیده می‌شود مسوولان محلی افغانستان در صدد تعطیلی همه تاسیسات مرزی و گمرکی اسلام‌قلعه و انتقال تشریفات گمرکی و مرزی به شهر هرات هستند.
مسوولان خراسان رضوی نیز هر بار ازدحام کامیونها پشت مرز دوغارون را مربوط به عوامل متعددی از جمله خرابی مسیر گمرک دوغارون تا اسلام قلعه که سرعت تردد کامیونها را کاهش می دهد، تعطیلی های چندروزه گمرک اسلام قلعه به مناسبتهای متفاوت در طی سال ، کمبود امکانات در گمرک اسلام قلعه از جمله کمبود باسکول و مواردی از این دست دانسته‌اند.
هرچند طی چند ماه گذشته اقدامات در خور توجهی برای بهبود وضعیت دوغارون و باز شدن گره ترافیکی انجام گرفت که آن را می‌توان نتیجه حساسیت، پیگیری و حضور استاندار خراسان رضوی در مرز و اتخاذ تصمیمات فوری برای ساماندهی وضعیت و همچنین برگزاری چهارمین کمیسیون مشترک اقتصادی هرات و خراسان رضوی و تعهدات هرات برای ارتقای سطح خدمات و تجهیزات در گمرک اسلام قلعه دانست.
اما قبل از اینکه این اقدامات به نتیجه برسد، فاجعه بزرگ که بارها به دلیل توقف طولانی مدت تانکرهای حمل سوخت در مرز هشدار داده شده بود، رخ داد.
چنانکه ناظر گمرکات خراسان رضوی دیروز ۲۷ بهمن در نشستی به فراهم نبودن زیرساختهای لازم برای مواقع بحران در گمرک مرزی دوغارون اشاره و بیان کرد: ضرورت دارد با توجه به حجم بالای رفت و آمد کامیونهای حامل بار صادراتی، ترانزیتی و همچنین انواع مشتقات نفتی از طریق این گذرگاه مرزی زمینی، اقدامی ویژه و فوری از سوی مراجع ذیربط کشوری برای ارتقاء سطح و تجهیز امکانات ایمنی در مرز دوغارون صورت گیرد.
امید جهانخواه افزود: حادثه ناگهانی آتش‌سوزی بزرگ اخیر در تاسیسات گمرکی اسلام‌قلعه افغانستان باید تلنگری برای بررسی و ساماندهی بهنگام مرز دوغارون باشد.
فعالان بخش خصوصی خراسان رضوی نیز نگران وضعیت تجارت در مرز هستند و از جبران خسارتهای ناشی از این انفجار و تاثیر آن بر تجارت در مرز افغانستان می‌گویند.

آسیب بزرگ حادثه برای شرکتهای حمل و نقل
بیشترین خسارت حادثه گمرک اسلام قلعه در افغانستان مربوط به شرکتهای حمل و نقل بین المللی است که کامیونهای خود را برای حمل کالاهای صادراتی و ترانزینی به آن سوی مرز فرستاده بودند.
اکنون برخی از این کامیونها طعمه حریق شده و سرمایه بازرگانان و شرکتهای حمل و نقل نیز از بین رفته است، در حالی که می‌شد با قدری تدبیر از بروز این حادثه و ضرر و زیان شرکتها در شرایط سخت کرونایی جلوگیری نمود.
رییس انجمن صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در حال جمع بندی گزارشهای رسیده از بروز خسارات وارده این حادثه به شرکتهای حمل و نقل استان هستیم زیرا تعدادی از ناوگان این شرکتها به همراه کالاهای آنها در آتش سوخته است.
احمد زمانیان یزدی افزود: حادثه گمرک اسلام قلعه تلنگر بزرگ یا هشداری برای مسوولان مرزی بود تا امکانات ایمنی در دوغارون را افزایش دهند و برای رعایت مسائل ایمنی بویژه متوقف شدن تانکرهای سوخت در پشت مرز چاره جویی کنند.
وی ادامه داد: ارتقای سطح ایمنی در مرز و افزایش تجهیزات و امکانات اطفای حریق یا جلوگیری از بروز حریق برای دو طرف مرز افغانستان و ایران با توجه به حجم بالای تردد کامیونها اامی است.
رییس کمیسیون ترانزیت و حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: در زمان شیوع کرونا تنها مرزی که تردد و حمل کالا در آن محدود یا متوقف نشد، دوغارون بود و این مرز سهم بسیار در ترانزیت و صادرات کالا از طریق شرکنهای حمل و نقل داشت.
وی افزود: اکنون که مرز بسته شده است، تعداد بسیاری از کامیونها در توقفگاه‌های مرزی متوقف می‌شوند مگر اینکه مسیرهای جایگزین دیگری برای عبور کامیونها در نظر گرفته شود یا اینکه به کامیونها اجازه تخلیه بار در منطقه ویژه اقتصادی دوغارون داده شود.

عدم تناسب ساختار گمرکی با حجم کامیونها در مرز
عضو هیأت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: گمرک باید حافظ سرمایه بازرگانان و تجار و در حقیقت امن ترین مکان برای یک فعال اقتصادی باشد و اینکه چنین حادثه شومی در گمرک اسلام قلعه رخ داد، جای نگرانی بسیار دارد.
محمود سیادت افزود: عدم تناسب بین تجهیزات گمرکی و حجم بالای تبادل کالا در مرز دوغارون و اسلام قلعه باعث شد بروز کوچکترین حادثه تبدیل به فاجعه‌ای بزرگ شود، همچنان که پیش از این بروز حوادث مختلف مانند سیل و تصادف باعث مسدود شدن مسیرها و کندی روند تبادل کالا در این مرز شده بود.
وی ادامه داد: نبود امکانات کافی برای اطفای حریق، عدم رعایت فاصله منطقی بین کامیونها و تانکرهای حامل سوخت باعث شد حادثه آتش سوزی گسترده رخ دهد و سرمایه بسیاری از تجار ایرانی و افغانستانی در آتش بی توجهی بسوزد.
عضو هیأت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان گفت: فعالان اقتصادی تشکلهای بخش خصوص در چندین نشست مشترک با مسوولان و فعالان اقتصادی افغانستان بویژه هرات در خصوص نامناسب بودن شرایط در گمرک اسلام قلعه و مهیا نشدن امکانات حداقلی برای کامیونهای ایرانی و افغانستانی هشدار داده بودند.
وی افزود: انتظار خود را از دولت افغانستان بیان کرده بودیم که اگر امکان یا تمایل ایجاد شرایط مناسب در مرز را برای تجار ندارد، اجازه دهد بخش خصوصی فعال و وطن پرست افغانستانی که هم از آمادگی و هم از سرمایه لازم برخوردار است، در این بخش سرمایه گذاری نماید و در مقابل تاسیساتی که در گمرک ایجاد می‌نماید، هزینه آن را دریافت نماید.
سیادت ادامه داد: به دلیل شرایط خاص امنیتی افغانستان و کم توجهی دولت مرکزی به این قضیه، تجهیز گمرک توسط بخش خصوصی آن کشور مسکوت ماند و حتی ابتدایی ترین امکانات یعنی باسکول نیز در گمرک اسلام قلعه برای تسریع در روند تشریفات گمرکی فراهم نشد.
وی اظهار امیدواری کرد این حادثه درس عبرتی برای دست‌اندرکاران افغانستانی و ایرانی باشد تا ملاحظات بیشتری در ارایه خدمات و توسعه تجهیزات گمرکی داشته باشند.
عضو هیأت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان به اهمیت دوغارون برای دو کشور ایران و افغانستان اشاره و بیان کرد: دوغارون قدیمی ترین و اصلی ترین مرز مشترک ایران و افغانستان و اصلی ترین مرز ترانزیتی و ورود کالاهایی است که از مسیر ایران به هرات وارد می‌شود چرا که هرات همواره به عنوان انبار افغانستان شهرت داشته است.
وی گفت: در حال حاضر مبادلات کالا در مرز دوغارون متوقف شده و این توقف چند هفته‌ای به طول می انجامد با این حال فعالان بخش خصوصی خراسان رضوی تمایل خود را برای مشارکت در پاکسازی مسیر تردد کامیونها در مرز و آماده سازی محل برای تجارت اعلام کرده‌اند.

نبود مدیریت یکپارچه مرزی عامل حادثه
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در گفتگو با خبرنگار ایرنا نبود مدیریت یکپارچه مرزی را عامل اصلی بروز حادثه در گمرک اسلام قلعه دانست و گفت: این حادثه قابل پیش بینی بود و امکان بروز مجدد آن نیز در مرز دور از انتظار نیست.
محمدحسین روشنک افزود: زمانی که دهها کامیون حامل فرآورده‌های نفتی و کالاهای دیگر در مرز متوقف می‌شوند، بروز حادثه برای آنها همیشه محتمل است.
وی ادامه داد: فقط کشور افغانستان در بروز این حادثه سهم ندارند بلکه مشکل متوجه ایران نیز می‌باشد زیرا تا زمانی که مدیریت یکپارچه مرزی در دو سوی مرز ایجاد نشود و از پراکنده کار کردن نهادهای دست‌اندرکار در امور مرزی جلوگیری نشود و ورود کالا و مسافر به نحو صحیح سازماندهی نگردد، امکان بروز هر حادثه سنگینی محتمل خواهد بود.
رییس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: در مرز مشترک ایران و افغانستان در این استان مدیریت یکپارچه قدرتمند حاکم نیست که این مشکل هم در ایران و بدتر از آن در افغانستان وجود دارد.
روشنک افزود: چرا به جای یک ورودی - خروجی نباید چند ورودی - خروجی در مرز ایجاد شود تا مانع از تجمع کامیونها و خطرآفرین شدن آنها شد، توسعه امکانات مرزی و تسهیل تردد باعث منتفع شدن هر دو کشور می‌شود و فاجعه ناشی از آن بیشتر دامنگیر افغانستان خواهد بود زیرا بخش قابل توجهی از تامین کالاهای مورد نیاز افغانستان به صورت وارداتی از ایران یا ترانزیت از مسیر ایران است.
وی ادامه داد: بروز حادثه گمرک اسلام قلعه برای هر دو کشور ایران و افغانستان زیان بار و خسارت آفرین بود و باید درس عبرتی باشد تا برنامه ریزی برای توسعه امکانات و خدمات در دو سوی مرز به طور جدی انجام و اجرایی شود.

وم جبران خسارت بازرگانان
عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان گفت: نگرانی ما از بین رفتن سرمایه تجار ایرانی است و باید هر چه سریعتر مسیر از آثار سوختگی های بجا مانده پاکسازی و برای تردد کامیونهای صادراتی و ترانزیتی هموار شود.
سیادت افزود: مسوولان ایرانی و افغانستانی باید این موضوع را در نظر داشته باشند که از محل این حادثه تقصیری متوجه تجار و بازرگانان ایرانی و افغانستانی نیست و باید خسارات آنان جبران شود.
وی فعال سازی مسیر ریلی خواف – هرات، اتخاذ شرایط قیمتی مناسب از سوی راه آهن برای کرایه حمل بار، آمادگی گمرک میلک و ماهیرود برای پذیرش کامیونهای صادراتی و ترانزیتی بیشتر به عنوان مسیر جایگزین و جدی گرفتن بیمه کامیونها از سوی مسوولان افغانستانی را از راه حل های کوتاه مدت برای جبران توقف تبادل کالا در دوغارون برشمرد.
عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان اظهار امیدواری کرد مسوولان ذیربط رسیدگی به مرزهای مشترک و توسعه مبادلات کالا در آنها را بیشتر مدنظر قرار دهند، استانداردهای تردد، بارگیری، تخلیه و فضای مناسب و حداقل امکانات در مرز را برای رانندگان کامیونها فراهم نمایند.

مسیرهای جایگزین دوغارون برای تبادل کالا
افغانستان دو مرز مشترک دیگر با ایران در ماهیرود استان خراسان جنوبی و میلک استان سیستان و بلوچستان دارد، از سوی دیگر مرز شمتیغ در خواف، مسیر گمرکی جدید خراسان رضوی است که با راه اندازی راه آهن خواف – هرات یکی از گزینه‌های جدی برای کاهش بار ترانزیت و صادرات از دوغارون به شمار می‌رود.
هدف اصلی از گشایش مرز شمتیغ و راه اندازی راه آهن خواف – هرات نیز کاهش تردد کامیونها در مرز دوغارون و باز شدن گره ترافیکی در آن مرز و کاهش هزینه های صادرات و ترانزیت کالا بود.
هرچند راه آهن خواف – هرات به طور کامل راه‌اندازی نشده و حجم حمل و نقل ریلی در این مسیر اندک است اما شاید حادثه گمرک اسلام قلعه بهانه‌ای برای سرعت بخشیدن به فعال سازی کامل این بخش ریلی و اتمام ادامه مسیر از سوی دولت افغانستان باشد.
رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: حوادث پیش بینی نشده همواره اتفاق می‌افتند و قرار نیست چنین حوادثی دیگر رخ ندهد اما می‌توان از حجم خسارات آن کاست.
محمدعلی امیرفخریان افزود: مسیرهای جایگزین برای مسیر دوغارون مطرح شده است که از جمله انتقال امور گمرکی از گمرک اسلام قلعه به گمرک هرات است تا پس از بازگشایی مسیر تردد کامیونها از دوغارون تشریفات گمرکی کامیونها در هرات انجام گیرد.
وی ادامه داد: مشکلات مرتبط با گمرک اسلام قلعه همواره در همایشها و نشستهای مشترک با مسوولان و فعالان اقتصادی کشور افغانستان مطرح و به آنان منعکس شده بود.
رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: ایران همواره خواستار رفع مشکلات و توسعه تجهیزات و امکانات در گمرک اسلام قلعه و بهبود فرآیندها بوده است بویژه در حوزه ارتقای امنیت آن منطقه تاکید بسیار داشته است.
وی افزود: از دولت افغانستان درخواست شده است به طور مشخص اقدامات لازم را در زمینه تامین باسکول مورد نیاز، کاهش ترافیک مرز و هزینه‌های مترتب بر کامیونها و افزایش سطح ایمنی محل گمرک انجام دهد.
امیرفخریان با اشاره به فعالیت مستمر مرز دوغارون در شرایط کرونایی در مقابل محدودیتهایی که از سوی کشور ترکمنستان برای عبور کامیونهای ایرانی در این ایام ایجاد شد ادامه داد: در مرز ترکمنستان مسیرهای ریلی باز و مسیرهای جاده ای نیز به صورت ترانشیپمنت و با کندی و محدودیت برای عبور کامیونها گشایش یافته است.

نگارخانه فرهیخت . 

ایران» رنگین کمان گردشگری سلامت . ایران به‌عنوان چهارمین کشور بزرگ در آسیا و هفدهمین کشور بزرگ در دنیا سابقه طولانی در طب سنتی دارد به‌طوری‌که بسیاری از درمان‌های گیاهی سنتی هنوز هم بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ما ایرانیان است، این بخشی از یادداشت یوسف بیدخوری معاون اداره ‌کل میراث فرهنگی خراسان رضوی برای بازار است. تاریخچه گردشگری سلامت با طب بوعلی سینا اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. این دانشمند بزرگ ایرانی با دسته‌بندی منابع مختلف سلامت به سه دسته آسایشگاه‌های معنوی، چشمه‌های درمانی و آب‌های گرم، نحوه استفاده و مزایای هر دسته را موردبررسی قرارداد بعدها با پیشرفت‌های پزشکی و در دسترس بودن تجهیزات پیشرفته پزشکی در ایران فرصت‌های جدیدی برای صنعت گردشگری و به‌ویژه گردشگری سلامت ایجاد شد.

ایران اسلامی سرزمینی مملو از چشمه‌های آب گرم، گل‌های آتش‌فشانی و چشمه‌های معدنی است که با ساخته‌شدن استراحتگاه‌های پزشکی در مجاورت آن‌ها در نقاط مختلف کشور، موجب رونق این صنعت و سفر عده زیادی از گردشگران سلامت به‌منظور بهره‌مندی از خواص درمانی آن‌ها شده است بعلاوه گردشگری سلامت به دلیل ظرفیت بالای آن در ایجاد درآمدهای ارزی و اشتغال‌زایی از طریق صادرات خدمات درمانی و سلامت و کمک به کشور برای تعامل سازنده با منطقه و جهان از اهمیت بالایی برخوردار است. 

سالانه حدود ۶۰۰ هزار گردشگر سلامت برای درمان به استان‌های مختلف ایران ازجمله تهران، خراسان رضوی، فارس، گیلان، اردبیل و ایلام، مازندران و یزد سفر می‌کنند که لازم است برای تدارک و پشتیبانی مؤثر از آن‌ها برنامه‌ریزی و چاره‌اندیشی مناسبی صورت پذیرد.

از محاسن گردشگری سلامت در ایران این است که جدای از بهره‌گیری از امکانات پزشکی و پی گیری مراحل درمان، گردشگران می‌توانند با حضور در کشورمان از جاذبه‌ها و مکان‌های طبیعی بی‌نظیر و متنوع گردشگری بازدید کرده و اوقات خوشی را در مقاصد گردشگری سپری کنند.

درآمد چشمگیر

طبق اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یک توریست پزشکی در هر سفر بین سه هزار تا هفت هزار دلار هزینه می‌کند و چنانچه ظرفیت‌های بالقوه گردشگری به بالفعل تبدیل شود درآمد کشور از محل جذب گردشگران سلامت می‌تواند به میلیاردها دلار برسد. از طرفی درآمدزایی خدمات گردشگری سلامت فقط به خدمات پزشکی محدود نمی‌شود زیرا این افراد خدمات غیر درمانی و گردشگری هم دریافت می‌کنند و اغلب یک یا چند نفر همراه هم دارند بنابراین درآمد صنعت گردشگری سلامت در ایران باید با احتساب همه این موارد چشمگیر و قابل‌اعتنا است.

امروزه گردشگران سلامت بیشتر از کشورهای عراق، آذربایجان، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین، ترکیه، پاکستان، عمان، بعضی از کشورهای آسیای مرکزی و همچنین کشورهای استقلال‌یافته شوروی سابق و حتی آفریقا و اروپا برای درمان‌های متنوعی به کشور ما سفر می‌کنند که درمان جراحی چشم، چشم‌پزشکی به‌ویژه عمل لیزیک، جراحی قلب باز، جراحی کاهش وزن، جراحی پلاستیک، جراحی ایمپلنت، جراحی ستون فقرات و پیوند اعضا، ترمیم ضایعات نخاعی، درمان ناباروری، جراحی‌های زیبایی به‌خصوص عمل بینی، کاشت مو ، ن و زایمان، ارتوپدی، قلب و عروق، دندانپزشکی و کاشت دندان، توان‌بخشی، پیوند مغز استخوان، پیوند کبد و سلول‌های بنیادی از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌آید.

طبق اظهارات مقام‌های وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی، ظرفیت درآمد ارزی بالقوه برای جذب بیمار خارجی در کشور بیش از پنج برابر وضعیت فعلی است و با برنامه‌ریزی منسجم و هماهنگ می‌توان سالانه ۲ تا ۲.۵ میلیون نفر بیمار خارجی را به‌خصوص در حوزه سرپایی در مراکز درمانی کشور پذیرش نمود و با توجه به این‌که بر اساس برنامه چشم‌انداز گردشگری کشور، بایستی تعداد گردشگران به ۲۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۵ افزایش یابد لذا گردشگران سلامت می‌توانند سهم خوبی در این خصوص داشته باشند.

مزیت‌های ایران در گردشگری سلامت

آنچه موجب ترغیب گردشگران سلامت جهت سفر به ایران شده، مزیت‌های ویژه و ظرفیت‌های متنوعی است که در حوزه سلامت، درمان و گردشگری کشور وجود دارد .

سابقه درخشان و کهن ایران درزمینهٔ طبابت، وجود مراکز درمانی متعدد تخصصی و فوق تخصصی در سطح بین‌المللی، استانداردهای بالا در تحقیقات و خدمات پزشکی، وجود پیراپزشکان و متخصصان پزشکی، کادر پزشکان و پرستاران دارای صلاحیت بالا، خدمات پزشکی مبتنی بر اعتقاد مذهبی و وجود بیش از ۵۰ دانشکده پزشکی، آزمایشگاه‌های دارای ابزار ژنتیکی مجهز بخشی از داشته های ما برای جذب وریست است.

مطرح بودن در سطح جهانی در تخصص‌های جراحی قلب، پیوند، چشم، پلاستیک و زیبایی، درمان ناباروری و دندان و هزینه‌های پایین و رقابتی در مقایسه با رقبای منطقه‌ای و اراده و اام قانونی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و همچنین وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی همگی از بستر های موثر در بهره گیری از ظرفیت حوزه گردشگری سلامت است.

موقعیت ویژه جغرافیایی-ی کشور در منطقه خاورمیانه و مجاورت با ۱۵ کشور درحال‌توسعه‌ای که دارای ضعف‌های اساسی درزمینهٔ زیرساخت‌ها و کیفیت خدمات پزشکی و ظرفیت‌های گردشگری سلامت هستند در کنار جاذبه‌های گردشگری متنوعی همچون شرایط آب و هوایی مطلوب، برخورداری از اقلیم و مناظر شگفت‌انگیز ، آثار تاریخی باشکوه تاریخی و فرهنگی، محیط فرهنگی مناسب برای کشورهای مسلمان و تجانس و مشابهت فرهنگی و زبانی با همسایه‌های خارجی از دیگر مزیت های ایراناسلامی برای پذیرش توریستاست.

همچنین ظرفیت‌های ایران درزمینهٔ طبیعت‌درمانی و برخورداری از حدود ۳۰۰ چشمه معدنی با خاصیت درمانی و لجن درمانی و مراکز آب‌درمانی با بهره‌گیری از چشمه‌های آب گرم، استفاده از گل‌فشان‌های ایران خصوصاً در سواحل دریای عمان، ظرفیت‌های دریا درمانی، آفتاب درمانی ساحلی، نسیم درمانی ساحلی و رسوبات دریایی و همچنین شن درمانی خصوصاً دربیابان های مرکزی و شرقی ایران ازجمله ظرفیت‌های گردشگری درمانی کشور به شمار می‌روند.

استان‌های تهران، خراسان رضوی و جنوبی ، اردبیل ، آذربایجان شرقی و غربی ، مازندران ، گیلان ،کرمان و سیستان و بلوچستان ، اصفهان، سمنان، همدان ، مرکزی ، ایلام ، قم و یزد و خیلی از دیگر استان‌های کشور و جزیره کیش پتانسیل‌های لازم را جهت بهره‌برداری و استفاده درمانی از چشمه‌های آب‌معدنی واب‌های گرم و بهره‌گیری از گیاهان دارویی ، دهکده‌های سلامت و نقاهتگاه‌ها دارا می‌باشند.

وضع قوانین

در سال ۱۳۸۲ برای اولین بار گردشگری سلامت از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیشتر باهدف اشتغال‌زایی برای دانش‌آموختگان رشته پزشکی موردتوجه قرار گرفت ولی از سال ۱۳۸۳ و پس از ادغام سازمان میراث فرهنگی، سازمان ایران‌گردی و جهانگردی و سازمان صنایع‌دستی و تشکیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و فعالیت آن به‌عنوان یکی از معاونت‌های ریاست جمهوری بود که به گردشگری سلامت به صورتی مستقل و ویژه موردعنایت بیشتر قرار گرفت.

ابتدا دستورالعمل شرایط و ضوابط مراکز پزشکی پذیرای گردشگری سلامت (شرایط عمومی، نیروی انسانی، تجهیزات پزشکی، شرایط جغرافیایی، شرایط جانبی و ضوابط وضعیت تجهیزات پزشکی مراکز ارائه‌دهنده خدمات درمانی در ایران) در سال ۱۳۸۷ و همچنین آیین‌نامه اخذ مجوز خدمات گردشگری سلامت توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در سال ۱۳۹۰ تصویب و زمینه بهره‌گیری از ظرفیت درمانی در کشور فراهم شد.

سپس در سال ۱۳۹۳ آیین‌نامه‌ای برای اعطای مجوز پذیرش بیماران بین‌الملل در مراکز درمانی تدوین و ابلاغ شد که بر اساس آن بیمارستان یا مرکز درمانی که تمایل به فعالیت درزمینهٔ پذیرش بیماران خارجی داشتند می‌بایست چک‌لیست‌های مربوطه را تکمیل می‌کردند و اگر واجد شرایط تشخیص داده می‌شدند به آن‌ها مجوز(دپارتمان پذیرش بیماران بین‌الملل (IPD) ) داده می‌شد و بر اساس آن بایستی فرآیندی را در مجموعه طراحی می‌کردند که خدمات درمانی به بیماران بین‌المللی به شکل مطلوب و استاندارد ، با کمترین هزینه و در سریع‌ترین زمان ممکن ارائه می‌شد.

از آن زمان وظایفی همچون دریافت درخواست بیمار خارجی، بررسی پرونده، پیشنهاد پزشک، دریافت هزینه‌های پیش‌پرداخت، پاسخگویی به بیماران اعم از ارتباط تلفنی، ایمیلی یا برقراری اجلاس و هماهنگی با پزشک معالج و واحدهای بیمارستان اعم از درمانگاه، پاراکلینیک، اتاق عمل، بخش بستری، ترخیص، انجام امور مالی جهت تسهیل فرآیند تشخیص و درمان و ارتباط با ارجاع‌کننده بیمار از مهم‌ترین وظایف بخش IPD به شمار می‌رود.

گفتنی است انجام فرآیندهایی درزمینهٔ چگونگی پذیرش بیماران قبل از وارد شدن به کشور، برنامه‌ریزی برای سفر، صدور ویزای درمان با هماهنگی وزارت امور خارجه و هماهنگی با بخش‌های پشتیبانی خارج از بیمارستان جهت ارائه خدمات به بیمار و همراهان وی اعم از تهیه بلیت پرواز ، استقبال و بدرقه فرودگاهی، هتل، مترجم، ترانسفر داخل شهری و بین‌شهری، رزرو محل اقامت، ارائه سایر خدمات تفریحی و گردشگری که بایستی در برنامه‌ریزی برای گردشگران سلامت در نظر گرفته شود؛ از وظایف قانونی شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری دارای مجوز گردشگری سلامت تحت نظر وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع‌دستی است.

تقدیر معاون فرهنگی اجتماعی وزارت عتف از معاونت فاد دانشگاه فردوسی مشهد در پی موفقیت در دوازدهمین جشنواره بین المللی حرکت. در پی انتخاب دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان دانشگاه برگزیده در دوازدهمین جشنواره بین المللی حرکت، دکتر غلامرضا غفاری معاون فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با ارسال لوح تقدیر این موفقیت را به دکتر حمید رضا طاهری معاون فرهنگی اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد تبریک گفت. در متن این لوح تقدیر آمده است: جناب آقای دکتر حمید رضا طاهری معاون محترم فرهنگی اجتماعی و دانشحویی دانشگاه فردوسی مشهد

بی شک، رشد تعالی علمی و فرهنگی کشور و ساختن آینده ای درخشان و امید آفرین نیازمند پویایی، نشاط و خلاقیت برآمده از مسئولیت اجتماعی دانشگاه و دانشجویان است. در این مسیر، انجمن های علمی دانشجویی و جشنواره بین المللی حرکت فرصت و عرصه ای را برای شکوفایی و حمایت از این توانمندی ها ارائه می دهند.

این لوح سپاس به پاسداشت اهتمام و مشارکت شایسته شما در دوازدهمین جشنواره بین المللی حرکت و کسب عنوان دانشگاه برگزیده تقدیم می شود.

امید است با تعهد، تلاش و اندیشه نوآورانه شما، حرکت پرشتاب رشد و توسعه علمی و فرهنگی ایران اسلامی را شاهد باشیم.

غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی و اجتماعی

لازم به ذکر است دوازدهمین جشنواره بین‌المللی حرکت به صورت مجازی در دانشگاه اهرا (س) برگزارشد و در مراسم اختتامیه این جشنواره بین المللی که با حضور دکتر منصور غلامی، وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان دانشگاه برگزیده دوازدهمین جشنواره بین‌المللی حرکت انتخاب و معرفی گردید.

رئیس شورای شهر مشهد: بی‌توجهی به هنرمندان را باید جبران کرد / اولین نمایشگاه و همایش بین‌المللی خوش‌نویسی راه ابریشم (رقص قلم) برای نخستین بار در بهمن امسال به میزبانی مشهد و با مساعدت شهرداری برگزار و با استقبال چشمگیری همراه شد. روز گذشته (۲۷ بهمن) اختتامیه این رویداد برگزار شد. محمدرضا حیدری، رئیس شورای شهر مشهد در مراسم اختتامیه این رویداد گفت: در سالیان گذشته به مقوله هنر، به معنای عام و همچنین چهره‌های نامدار این حوزه که سرمایه‌های ارزشی و تمدنی ما هستند، کم‌لطفی‌های بسیاری شده است.

 این کم‌لطفی و غفلت و بی‌توجهی ما درد بزرگی است که باید آن را جبران کرد. به نظر این مقام مسئول همه ما باید به دنبال بهانه‌ای برای معرفی هنرمندان ارزشمند و نامی خود و همچنین الگوسازی از آن‌ها باشیم: هنرمندانی در زمینه خوش‌نویسی که بسیاری از ما از وجود آن‌ها غافل هستیم.

او گفت: هنرمندان در تمام عرصه‌ها، به‌ویژه هنرمندان عرصه خط و خوش‌نویسی سرمایه‌های ارزشمندی محسوب می‌شوند که باید قدردان آن‌ها باشیم و از ظرفیت و حضور و نفس گرم و قلم و دست توانمند آن‌ها بهره ببریم و امیدواریم با همت و همراهی همه مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط بتوان جبران مافات گذشته را کرد.

رئیس شورای شهر مشهد رویکرد و ت شورای پنجم را توجه ویژه به سرمایه‌ها و چهره‌های نمادین و ارزش‌های ملموس و غیرملموس این شهر دانست و خاطرنشان کرد: این مهم را رسالت خود دانستیم، زیرا از این طریق می‌توان احساس تعلق خاطر شهروندان به شهر و همچنین هویت ایرانی-اسلامی خود را تقویت کرد. حیدری خاطرنشان کرد: برای تحقق رسالتی که برای خود تعریف کرده‌ایم و در اولویت قرار داده‌ایم، همکاری‌های مختلفی با دستگاه‌هایی، چون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری داشته‌ایم که ثمره و خروجی آن فضای کنونی جلوخان آرامگاه فردوسی است؛ پروژه‌ای که عملیات اجرایی آن ۴۰ میلیاردتومان برای شهرداری هزینه داشت، ولی فضایی درخور شأن حکیم ابوالقاسم فردوسی فراهم آورد.

او همچنین پروژه پردیس تئاتر شهر را دیگر برنامه زیرساختی فرهنگی در شهر مشهد دانست و گفت بخشی از این پروژه تا مرداد در اختیار عموم شهروندان و هنرمندان مشهدی قرار خواهد گرفت.

حیدری مصوبه خرید خدمات از هنرمندان مشهدی را دیگر اقدام حمایتی شورای پنجم از حوزه هنر شهر خواند و گفت: شیوع کرونا تأثیر‌های منفی اقتصادی بسیاری بر هنرمندان داشت و شورای شهر مشهد سعی کرد از این طریق بخشی از این ضرر‌ها را با خرید خدمات جبران کند و کمک‌حال هنرمندان شهر باشد.

او در ادامه اشاره‌ای هم به مصوبه تشکیل خانه هنرمندان داشت و علت تحقق نیافتن و معطل ماندن آن را حمایت نکردن دستگاه‌های متولی دانست.

رئیس شورای شهر مشهد، همچنین به حمایت مدیریت شهری از برپایی جشنواره رقص قلم» اشاره کرد و گفت: شورای شهر و شهرداری، رسالت و وظیفه مستقیمی در این بحث نداشت، ولی صرفا به دلیل دغدغه‌مندی و وم برپایی چنین رویداد‌های فرهنگی در شهر مشهد برای برپایی این رویداد ورود کردیم و بسیار خرسندیم که با برگزاری این همایش بین‌المللی بستری برای معرفی و عرضه آثار هنری هنرمند نامی و فاخر خراسانی، استاد اسماعیلی قوچانی فراهم آمد.

به گفته حیدری استادان بسیار خوش‌نام و پرآوازه دنیای خوش‌نویسی از جمله میرعلی هروی» و سلطانعلی مشهدی» از خطه خراسان برخاسته‌اند: امروز هم هنرمندی، چون اسماعیلی قوچانی» درکنار ماست، ولی متأسفانه چنین چهره‌های افتخارآفرینی در کشور و حتی شهر ما گمنام هستند و بسیاری از ما آن‌ها را نمی‌شناسیم و توجه به آن‌ها مورد غفلت قرار گرفته است. ما باید به‌دنبال بهانه‌ای برای معرفی چنین هنرمندان ارزشمند و الگوسازی از آن‌ها باشیم؛ هنرمندانی که متأسفانه کمتر دیده شده‌اند.

شهرآرانیوز 

هشتمین کنگره بین المللی علوم و فناوری نانو ۲۹ و ۳۰ بهمن به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به صورت مجازی برگزار می‌شود. دبیر علمی هشتمین کنگره بین المللی علوم و فناوری نانو گفت: این کنگره در محور‌های پزشکی نانو، نانوبیوتکنولوژی، نانو شیمی، نانو فیزیک، سیستم‌های مکانیکی نانو الکترو (NEMS)، همگرایی علم و فناوری (NBIC)، کارآفرینی و تجاری سازی، ملاحظات و مقررات ایمنی نانو، ساخت و توصیف ساختار نانو و محاسبات و مدل سازی نانو در دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار می‌شود. دکتر محمود رضا جعفری افزود: 

این کنگره به همت دانشگاه علوم پزشکی مشهد و انجمن نانوفناوری ایران و با همکاری انجمن علمی نانوفناوری پزشکی ایران، با حضور پژوهشگران پیشکسوت در زمینه‌های مختلف فناوری نانو از جمله نانومدیسن، نانوبیوتکنولوژی، نانوفیزیک و نانوشیمی از دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی شناخته شده دنیا، برگزار خواهد شد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: در حاشیه کنگره نیز کارگاه‌هایی با حضور محققان و چهره‌های شاخص علمی کشور برگزار خواهد شد.

به گفته وی علاقمندان برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانند به نشانی http://cong-icnn۲۰۲۱.mums.ac.ir مراجعه نمایند.

خبرگزاری صداوسیما

گروهی از مدیران و مسئولان عتبه مقدسه امام حسین(ع) از بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی بازدید کردند. به گزارش آستان نیوز، این گروه از بخش پژوهش و مجمع تحقیق التراث عتبه مقدسه حسینی از کشور عراق ضمن حضور در بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی از نزدیک با فعالیت‌های این مجموعه آشنا شدند. در این بازدید که با هماهنگی سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی صورت پذیرفت در خصوص همکاری علمی و پژوهشی احیاء تراث اسلامی و شیعی و همچنین تولید منابع علمی در جهت بیان واقعیات اندیشه شیعه و قیام امام حسین(ع) با توجه به خلاء این منابع در غرب و نگاه نادرست خاورشناسان از اندیشه شیعی بحث و گفت‌وگو شد.

همچنین طرفین موافقت کردند در زمینه اطلاعات و منابع کتابخانه‌ای، نشر الکترونیک، مبادله پژوهشگر، تولید مشترک آثار علمی و کمک به برگزاری نمایشگاه‌های فصلی و دائمی کتاب با یکدیگر همکاری داشته باشند.

گفتنی است، در این جلسه دوره آثار احیا و تحقیق شده ابن فهد حلی» از طرف مدیران و مسئولان عتبه مقدسه امام حسین(ع) به بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی اهدا شد.

مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی به صدور "کارت آمایش" به منظور احراز هویت اتباع بیگانه ساکن در ایران اشاره و بیان کرد: تاکنون ۱۵۰ هزار نفر از اتباع و مهاجران خارجی در این استان "کارت هویتی آمایش" را دریافت کرده‌اند. محمدتقی هاشمی روز یکشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا به اجرای ۱۵ مرحله صدور کارت آمایش تاکنون برای اتباع خارجی در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: اتباع دیگر کشورها که در این استان ست دارند با دریافت و استفاده از کارت هویتی آمایش این امتیاز را خواهند یافت تا از خدمات امور بانکی در ایران برخوردار شوند.

وی به اجرای سراسری و هر ساله "طرح آمایش" برای اتباع خارجی در ایران اشاره و بیان کرد: همه دفاتر کفالت در این چارچوب موظف هستند در تاریخ تعیین شده خدمات لازم را برای صدور کارت آمایش اتباع خارجی ارائه دهند.

مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی افزود: اتباع خارجی در مراجعه به دفاتر کفالت ثبت‌نام شده تا تاریخ تحویل مدارک و مراجعه بعدی آنان مشخص ‌شود. مدارک این افراد با طی این فرآیند به روزرسانی و تحویل آنها می‌شود.

وی همچنین به ابلاغیه اامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر وم دریافت "کد شهاب" یا شناسه هویت الکترونیک بانکی توسط همه صاحبان حسابهای بانکی اعم از ایرانی و غیرایرانی اشاره و بیان کرد: بر این اساس همه اتباع خارجی مقیم ایران بدون هیچ استثاء تا پنجم اسفند ماه آتی فرصت دارند مدارک هویتی لازم را تکمیل کرده و "کد شهاب" را دریافت کنند. 

هاشمی ادامه داد: همه اتباع خارجی برای دریافت "کد شهاب" باید یکی از مدارک قانونی اقامت همچون "کارت آمایش ۱۵، هویت ۱۴، گذرنامه با مهر روادید، پروانه اقامت معتبر، دفترچه اقامت صادره از سوی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و یا دفترچه پناهندگی معتبر" را داشته باشند. 

وی گفت: دریافت "کد شهاب" برای همه اتباع خارجی و همچنین شهروندان ایرانی به منظور مقابله با پولشویی و جلوگیری از سوءاستفاده در قالب حسابها و هرگونه عملیات بانکی اامی است.

خراسان رضوی با ۳۲۰ هزار جمعیت پناهنده و مهاجر خارجی دومین استان کشور از این حیث است. 

جابر انصار سرکنسول افغانستان در مشهد در حاشیه بازدید از پارک بین المللی آموزشی شرکت برق منطقه خراسان رضوی گفت: استفاده از تجربیات علمی همسایگان در توسعه پایدار اهمیت دارد. همچنین جابر انصار و هیأت همراه در حاشیه این بازدید در سمیناری که پیرامون صنعت برق، آموزش و توزیع آن در بین کشورهای همسایه بود حضور یافتند. جابر انصار در این همایش ضمن تبریک فرارسیدن چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت: برای توسعه پایدار بسیار مناسب است که همسایگان از تجربیات علمی و فناوری‌های اکتسابی خویش استفاده بهینه کنند.

شرکت کنندگان در این همایش همچنین از بخش‌های مختلف پارک بین المللی فناوری برق خراسان رضوی بازدید کردند و با آخرین متدهای آموزش صنعتی برق در این پارک علمی آشنا شدند.